ปลาป่น

ปลาป่นเป็นแหล่งโปรตีนที่สำคัญ ให้โปรตีนสูงและมีคุณภาพดี ทำมาจากปลาเป็ดเศษปลาเล็กปลาน้อย หรือหัวปลาที่เหลือ จากโรงงานทำปลากระป๋อง หรือปลาตากแห้ง หรือตลาดปลา หรืออาหารทะเลต่างๆ ทำให้ปลาป่นที่ผลิตได้มีคุณภาพหลากหลาย ดังนั้นในการซื้อขายปลาป่น จึงมีการแบ่งเกรด ตามเปอร์เซนต์โปรตีนในปลาป่น โดยปลาป่นชั้นคุณภาพที่ 1 จะมีโปรตีนไม่น้อยกว่า 60%

ปลาป่น ชั้นคุณภาพที่ 2 มีโปรตีนไม่น้อยกว่า 55%

และปลาป่นชั้นคุณภาพที่ 3 มีโปรตีนไม่น้อยกว่า 50%

ซึ่งการเลือกซื้อปลาป่นต้องดูว่าปลาป่นนั้นมีโปรตีนในสัดส่วนเท่าไหร่ และดูปัจจัยอื่นๆประกอบด้วยเช่นสิ่งเจือปน ความชื้น เป็นต้น

คุณสมบัติ
ปลาป่นที่ใช้ประกอบในสูตรอาหารสัตว์ ส่วนใหญ่มีโปรตีนสูงประมาณ 50-60 เปอร์เซ็นต์ ขึ้นอยู่กับชนิดของปลาและขั้นตอนการผลิตปลาป่น นั่นเอง 
มีกรดอะมิโน ไลซีน และเมทไธโอนีนสูง
มีธาตุแคลเซียมและฟอสฟอรัสสูง
มีไวตามินบีสูง โดยเฉพาะไวตามินบี 12 และ บี 2

การผลิตปลาป่น

ปลาป่นเป็นปลาที่ได้จากโรงงานปลากระป๋อง ตลาดปลา หรือเหลือจากการแปรรูปอื่นๆ เมื่อนำปลามาจะมีการอบให้แห้ง หรือตาก และนำเข้าสู่ขั้นตอนของการบดต่อไป 

วัตถุดิบที่นำมาผลิตปลาป่น

1. ผลพลอยได้จากอุตสาหกรรมปลาทูน่ากระป๋อง ซึ่งใช้ปลาทูน่าที่มาจากต่างประเทศและมีเอกสารใบรับรองแหล่งที่มาและวิธีการจับปลาอย่างถูกต้อง

2. ปลาเบญจพรรณ ที่ได้ผลพลอยได้จากอุตสาหกรรมแปรรูปเนื้อปลา ภายใต้เงื่อนไขการส่งมอบว่าจะต้องมีเอกสารยืนยัน สามารถตรวจสอบย้อนกลับได้

3. กลุ่มปลาเป็ด ซึ่งเป็นปลาที่ได้จากการทำประมงหลากหลายประเภท เป็นปลาประเภทที่คนไม่นิยมบริโภค จึงเป็นที่มาของการวางระบบการรับรองปลาป่นของกรมประมง โดยระเบียบของกรมประมง การทำประมงของไทยทุกประเภท จะต้องได้รับการขึ้นทะเบียนเรือ เรือนั้นต้องมีอาชญาบัตร ต้องมีล็อคบุ๊ค ( Log Book ) หรือสมุดประจำเรือ ที่จะระบุว่าเรือไปจับปลาจากแหล่งใด ใช้อวนประเภทใด และได้ปลาประเภทใดมา เมื่อเรือประมงนำปลาส่งเข้าแพปลา จะมีใบซื้อขายปลา (MPCD) ที่จะระบุว่าซื้อจากเรือลำใด Log Book อะไร การมีเอกสารหลักฐานรับรองต่อกันเป็นทอดๆ เช่นนี้ จะทำให้สามารถตรวจสอบย้อนกลับแหล่งที่มาได้อย่างถูกต้อง

ข้อจำกัดในการใช้

• ปลาป่นมีราคาแพง เนื่องจากปลาป่นมีราคาแพง ดังนั้นจึงใช้เป็นส่วนประกอบ แต่ไม่ใช่ส่วนประกอบหลัก ในสูตรอาหาร แต่ก็ขาดไม่ได้เพราะมีความจำเป็นมากนั้นเอง 
• มีการปลอมปนด้วยวัสดุอื่นที่มีราคาถูก อาทิ ทราย เปลือกหอยบด ยูเรีย ขนไก่ เป็นต้น ทำให้คุณค่าทางอาหารลดลง จะต้องระมัดระวังในการนำมาใช้ เนื่องจากปลาป่นอาจจะมีส่วนผสมหรือสิ่งปลอมปนได้ จึงควรเลือกซื้อให้ดี
• การใช้ปลาป่นระดับสูงเกินกว่า 10 เปอร์เซ็นต์ นอกจากจะทำให้อาหารผสมมีราคาแพงแล้วยังมีผลทำให้เนื้อสุกร และไข่กลิ่นคาวปลาด้วย การเลือกใช้ปลาป่นจึงใช้ให้เหมาะสมกับสูตรอาหารสัตว์แต่ละชนิดนั่นเอง
• ปลาป่นมีคุณภาพไม่สม่ำเสมอ มีโปรตีนแตกต่างกันมาก ต้องระวังในการเลือกซื้อปลาป่นให้ได้คุณภาพตามต้องการ มิฉะนั้นจะมีผลทำให้สูตรอาหารที่คำนวณไว้ไม่เพียงพอกับความต้องการของสัตว์ได้
• ดังนั้นการเลือกซื้อปลาป่น จึงควรเลือกปลาป่นที่ได้คุณภาพ จากแหล่งที่ไว้ใจได้

ข้อแนะนำในการใช้

• เลือกใช้ปลาป่นให้เหมาะกับสูตรอาหารสัตว์
• ใช้ปลาป่นในปริมาณที่เหมาะสม

ส่วนประกอบทางเคมี

ปลาป่นเป็นวัตถุดิบอาหารสัตว์ที่ได้จากสัตว์ ดังนั้นจึงมีส่วนประกอบบางอย่างไม่เหมือนกับวัตถุดิบจากพืช ลองมาดูกันครับว่าปลาป่นมีส่วนผสมอะไร อย่างไรบ้าง